Een rapport van de GGD wordt onder de loep genomen om de kern van de problematiek bloot te leggen: er wordt niet erkend dat aerosolen een rol spelen bij de verspreiding van het virus.
Lees volledig artikel: Onthullend GGD-rapport over Maassluis, waar is de logica?
Onthullend GGD-rapport over Maassluis, waar is de logica?
In een apart blog onder de titel “Kroniek van een aangekondigde doofpot” heb ik bijgehouden wat er in de media is gekomen vanaf dag 1 over de bijzondere uitbraak in de Tweemaster in Maassluis. Gisteren is het rapport van de GGD beschikbaar van de gekomen. En ik heb in dat blog al aangegeven, hoezeer datgene wat nu door twee vertegenwoordigers van de GGD tegen journalisten van De Volkskrant en de NOS is gezegd weer afweek van wat in de persberichten van de GGD en RIVM in de afgelopen weken stond. En helemaal hoe de uitspraak van Minister Slob “we weten nu zeker dat het niet aan de ventilatie lag” bij Op1 ongefundeerd was. En ik zeg het dus in vriendelijke bewoordingen.
Nu ik het rapport helemaal heb kunnen bekijken, wil ik op een aantal teksten en tabellen uit dit rapport ingaan. Omdat dit de kern laat zien van de problematiek, die er in Nederland is t.a.v. RIVM/OMT en GGD.
De kern van het problematiek: niet erkennen dat aerosolen een rol spelen
Voordat ik op een aantal opvallende onderdelen dieper in ga kan ik op de volgende wijze goed omschrijven wat de kern van de problematiek is.
Als je stelt, zoals GGD en RIVM doen, dat de rol van aerosolen niet bewezen is, en als die wel een rol zouden spelen dat dan maar een heel kleine is, dan concludeer je in feite bij iedere uitbraak dat de betrokkenen de 1,5 meter niet gehouden hebben. Want hoe anders kan een uitbraak dan zijn ontstaan? En dat is wat er ook in dit rapport is gebeurd. En wat RIVM en GGD trouwens bij alle uitbraken stellen.
Als je wel ervan uitgaat dat de besmettingen zowel via grote druppels kunnen verlopen als via aerosolen door de lucht, dan kan je als je dit rapport goed leest, geen andere conclusie trekken dat het veel waarschijnlijker is dat -een groot deel van- de besmettingen via de lucht zijn gebeurd en de ventilatie daar een rol bij heeft gespeelt.
Dat is dan ook precies de conclusie van de microbiologen van het FG&V ziekenhuis uit Rotterdam, die het onderzoek hebben gedaan naar het ventilatiesysteem. Van dit team maakt Peter de Man deel uit. Hij sprak hierover al bij Op1. Aan het begin van het GGD-rapport staat dan ook expliciet
FG&V onderschrijft de samenhang van de bevindingen en de conclusies uit dit uitbraakrapport niet.
Het is dan ook opvallend dat noch De Volkskrant, noch de NOS met de betrokken microbiologen gesproken heeft om te horen waarom zij die conclusies dan niet onderschrijven.
Feiten uit het GGD-rapport
Uit het GGD-rapport zijn de volgende feiten op te maken:
17 van de 22 bewoners van de bewuste afdeling zijn besmet geraakt. 7 zijn er overleden. De eerste bewoner (de indexpersoon) is op 17 juni ziek geworden. Maar twee keer werd die niet positief getest. Dat gebeurde pas 9 dagen later.
Op 23 en 24 juni werden 16 bewoners ziek.De indexpersoon had veelvuldig contact gehad met andere bewoners.
Alle 12 personen, die in de rode huiskamer kwamen werden positief getest, 5 ervan zijn overleden. Op drie plekken in het ventilatiesysteem en de airco in het rode gedeelte werden virusdeeltjes gevonden.
5 van de 8 personen die in de blauwe huiskamer kwamen en getest werden waren positief. 2 ervan zijn overleden. Op geen enkele plek in het ventilatiesysteem of de airco van het blauwe gedeelte werden virusdeeltjes gevonden.
18 van de vaste 35 personeelsleden van de afdeling zijn besmet geraakt. Zij droegen chirurgische mondkapjes als ze bij de bewoners waren, maar in hun pauzes niet.
Op 25 en 26 juni werden de eerste 11 personeelsleden positief getest. Daarna werden nog eens 7 positief getest. De medewerkers hebben verschillende beroepen: verpleegkundigen, verzorgenden, schoonmakers, gastheren/-vrouwen en teamleiders. Er is geen contact met de andere afdelingen. Ze hebben een eigen personeelsruimte.
In het rapport wordt ook nog beschreven dat er twee varianten van het virus gevonden worden (kleine mutaties van het virus). Maar omdat het onderzoek maar bij een deel van de besmette personen is uitgevoerd en ook niet bij het virus dat in de ventilatie is gevonden zijn daar verder geen harde conclusies uit te trekken.
Uit de conclusies van het GGD-rapport
In het rapport van de GGD zijn dit m.i. de cruciale zinnen.
“Nationaal en internationaal wordt ervan uitgegaan dat de verspreiding van SARS-COV-2 primair via druppelinfecties gebeurt, mogelijk aangevuld met oppervlakte besmetting.”
“Het RIVM heeft in het landelijke OMT van 15 mei de conclusie getrokken dat er op dit moment nog onvoldoende bewijs is of het virus over langere afstand verspreid kan worden, dan daadwerkelijk infectieus is en tot besmettingen kan leiden. Hiermee is er op dit moment onvoldoende bewijs dat aerogene transmissie van SARS-CoV-2 relevant is in de verspreiding van SARS-CoV-2. Het RIVM geeft aan dat op basis van de huidige inzichten aanpassingen van ventilatiesystemen niet nodig zijn.”
“Voor verspreiding binnen de instelling zijn een aantal mogelijke routes aanwijsbaar:
- onderlinge contacten tussen bewoners voordat bekend werd dat er sprake was van een uitbraak van COVID-19
- verspreiding tussen medewerkers, enerzijds door niet optimaal PBM gebruik en anderzijds door het niet houden van 1,5 meter afstand tijdens gezamenlijke pauzes
- mogelijk onvoldoende ventilatie, door afwijkende instellingen of uitschakeling van ventilatiesystemen
Op basis van de gegevens uit deze uitbraak met een epicurve die sterk duidt op verspreiding via een puntbron is het gedrag van de vermoedelijke index …… indicatief voor het beloop van een uitbraak onder PG-bewoners, waarbij amplificatie tussen bewoners en tussen medewerkers heeft plaatsgevonden. De meest voor de hand liggende verklaring is dat zij de besmetting hebben opgelopen door het directe onderlinge contact dat typerend is voor deze bewoners, en via de gezamenlijke pauzes voor medewerkers.”
“Of en in hoeverre het ventilatiesysteem een rol heeft gespeeld naast de directe en indirecte overdracht (via besmette oppervlakten) is niet meer te achterhalen.”
(MdH: dat is dus een andere conclusie dan die uit het persbericht van de GGD van 12 augustus: “Coronavirus in verpleeghuis waarschijnlijk niet verspreid door ventilatie”)
Maar waar blijft de logica dan?
Als je de onderzoeksresultaten echter bekijkt vanuit de optiek dat besmetten via aerosolen en dus via de ventilatie ook een mogelijkheid is dan vallen er twee belangrijke punten op die erg pleiten voor de conclusie dat de besmetting via de lucht is geschiedt.
- De eerste besmette bewoner zou op de 17e ziek geworden zijn. Van alle andere 16 bewoners was de eerste ziektedag 23 of 24 juni. Dus vrijwel allemaal op dezelfde dag. Dat is in lijn met de termijn van 5 a 6 dagen tussen besmetting en eerste symptomen.
Als het echt zo zou zijn dat de besmette persoon alle anderen via druppelcontact heeft besmet doordat die geen afstand hield tot de andere bewoners, dan is het wel heel bijzonder dat dit blijkbaar binnen maximaal 48 uur is gebeurd bij 16 van de overige 20 bewoners. Zeker als we weten dat van de huisgenoten van een patient ongeveer 15% wordt besmet!
Kortom: het is uiterst onwaarschijnlijk dat die 16 bewoners vrijwel tegelijkertijd door de eerste besmette bewoner zijn besmet. Het is veel waarschijnlijker dat dit tegelijkertijd is gebeurd omdat rond de 17e/18e juni het virus via de lucht verspreid is waardoor het door de bewoners een tijd hebben ingeademd.
- Bij het personeel zijn de testen meer verdeeld over een periode van 13 dagen. Van de 9 medewerkers die op 26 juni positief zijn getest wordt de eerste ziektedag bepaald tussen de 23 en de 26e juni. Volgens het rapport kan dat dus gebeurd zijn omdat men niet altijd even goed omging met de mondkapjes of doordat men in de personeelsruimte niet altijd de 1,5 meter afstand hield.
Ook hier is het onwaarschijnlijk dat zoveel mensen besmet zijn geraakt in een korte tijd, Maar wat helemaal vreemd is aan de uitleg van de GGD, dat als de medewerkers met name besmet werden toen ze in de personeelsruimte geen 1,5 meter hielden, dan is het vreemd dat deze 9 (vrijwel) gelijk de eerste ziektedag hadden als die 16bewoners. Dan kan het toch niet zo zijn dat die medewerkers besmet zijn geraakt in de personeelskantine door één van de andere medewerkers?
Kortom: de kans is heel klein dat de medewerkers met name besmet zijn geraakt omdat ze in de personeelskantine niet de 1,5 meter afstand hielden.
Als je wel denkt dat aerosolen een belangrijke rol kunnen spelen bij de verspreiding van het virus zijn dit soort patronen veel eenvoudiger te verklaren (vooral via de ventilatie).
Niet voor niets dat de microbiologen van het FGV ziekenhuis in Rotterdam expliciet aangaven dat ze niet de conclusies onderschrijven.
De gevolgen van dit rapport
Besef hoe belangrijk een dergelijk rapport is. Als je wel zou erkennen dat aerosolen (en dus ventilatie) een belangrijke rol spelen bij dit soort uitbraken dan doe je een stuk harder je best dat iets dergelijks ook niet in ander zorginstellingen gebeurt. Maar helaas is dat patroon dat we sinds maart kennen nog steeds niet doorbroken en lezen we in het nieuws dat het nog steeds gebeurt dat er ergens een uitbraak in een zorginstelling is geweest met 25 tot 40% overlijdensgevallen. De aerosolen ontkenners zijn nog steeds onder ons.
Gelukkig zien we in de VS nu de trend dat wetenschappers van verschillende disciplines met elkaar informatie uitwisselen over aerosolen. Dit congres was daar een goed voorbeeld van. Het wordt tijd dat zo een congres in Nederland wordt georganiseerd.
U heeft zojuist gelezen: Onthullend GGD-rapport over Maassluis, waar is de logica?
Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.
Mocht u ons werk ook met een kleine donatie financieel willen ondersteunen klik dan hier.
