Over de tweestrijd van Van Dissel – een historische dag

Leestijd: 5 minuten

Over de tweestrijd van Van Dissel – een historische dag

Vandaag is gegarandeerd de dag van de waarheid. Een sleutelmoment in deze coronacrisis waarover historici nog zullen schrijven.

In de kern gaat het erom wie tijdens deze crisis de echte baas is in Nederland. De ambtelijke organisatie RIVM gesymboliseerd door Jaap van Dissel. Of de regering in casu premier Rutte en minister De Jonge.

Met als argument het ontbreken van een wetenschappelijke basis heeft Van Dissel cruciale maatregelen om het coronavirus te bestrijden tegengehouden. Denk aan het gedoe over mondkapjes en zijn ontkenning van het grote belang van aerosolen.

De macht van Van Dissel

Het interview in Trouw van afgelopen zaterdag met Van Dissel laat zien dat zijn standpunten ongewijzigd zijn. Het ligt volgens hem alleen aan het gedrag van de Nederlanders. (Ik heb hierover gisteren ook al geschreven.) Daarom zijn er de afgelopen maanden geen voorzieningen getroffen om openbare binnenruimtes veiliger te maken.

Daarom zijn we niet voorbereid op een sterke toename van het aantal besmettingen in het najaar en winter. Als we ons maar netjes gedragen dan neemt het aantal besmettingen niet toe. En als we dat niet doen, dan moet de overheid maar hardere maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat we ons wel houden aan het recept van Van Dissel: 1,5 meter en je handen stuk wassen.

Verspreiding via onderwijs

Ik pleit er al lang voor om ons op dat najaar voor te bereiden. Ik dacht dat de toenames in oktober zouden beginnen, maar het is eerder begonnen. Dat is goed te zien in de Engelse weekrapporten (die ik veel informatiever vind dan die van het RIVM).

Uit het laatste rapport komt deze grafiek:

Grijs zijn de onderwijsinstellingen. Bij het nader bestuderen van de cijfers in Engeland zien we dat de verdeling over het PO- en het VO-onderwijs ongeveer gelijk is. Het sterkt me in mijn opvatting dat, hoewel leerlingen er zelf doorgaans geen of weinig last van hebben, het onderwijs (en zeker ook de universiteiten) op diverse manieren een aanjagende rol bij de nieuwe verspreiding van het virus speelt. Bedenk dat zowel in als rondom onderwijsinstellingen grote groepen jongeren zich met elkaar in binnenruimtes bevinden.

De cijfers die in Nederland gepresenteerd worden zijn nog steeds niet accuraat. Zo maakte het journaal zondag meer dan 60 nieuwe ziekenhuisopnames bekend, terwijl andere cijfers op ruim 30 wijzen. Toch is het onmiskenbaar dat er duidelijke stijgingen zijn. Het percentage positief getesten neemt fors toe en gaat richting de 10 procent. Ook met forse aantallen false positives is dat overduidelijk een teken van de verspreiding van het virus.

Het dilemma voor onze regering

Je ziet dat er van alle kanten een grote druk op de regering wordt uitgeoefend om landelijke maatregelen te nemen. Een druk die ze -denk ik- niet kunnen weerstaan.

Maar de grote vraag is dan welke beslissingen worden genomen. Tot nu toe heeft de regering steeds vrijwel automatisch het advies van het OMT gevolgd.

Nu moet u weten dat het OMT vooral uit medici bestaat met als voorzitter Jaap van Dissel. Ik heb vernomen dat er binnen het OMT nogal wat tegengestelde opvattingen zijn. Maar uiteindelijk hakt Van Dissel de knoop door.

Op zondag overleggen de hoofdrolspelers vaak op het Catshuis. En één ervan is Van Dissel. Besef dat het RIVM een ambtelijke (wetenschappelijke) dienst is, die valt onder het ministerie van VWS. Van Dissel heeft zich steeds achter wetenschappelijke argumenten verscholen, maar die waren echt niet zo ondubbelzinnig als ze wellicht in eerste instantie leken. Want het Duitse RIVM (RKI) komt tot andere conclusies.

Brandbrief

Ook de premier kent de informatie uit Duitsland. Daar schreef de regering op 16 september een brandbrief over het gevaar van aerosolen, het nemen van maatregelen om gebouwen goed te ventileren en de lucht met apparatuur te zuiveren. Duitsland koopt nu massaal dat soort apparaten (inclusief CO₂-meters). Net zoals New York dat voor alle scholen daar doet. Maar Van Dissel behoort tot de categorie aerosolen-ontkenners. Hij denkt dat een beleid zoals in Duitsland niet veel zoden aan de dijk zet.

Inmiddels is de Amerikaanse topviroloog Anthony Fauci volledig om als het gaat om de rol van aerosolen. Hij erkent dat die een veel grotere rol spelen dan hij tot voor kort dacht. En premier Rutte kreeg van het Red Team, een groep onafhankelijke deskundigen met verschillende expertises, het advies om in openbare binnenruimtes mondkapjes te laten dragen.

Ik gaf zondag hetzelfde advies, maar met twee belangrijke aanvullingen. Het dragen van mondkapjes moet mijns inziens afhangen van de regionale situatie. Daarnaast moet het deel uitmaken van een stevig beleid inzake het veiliger maken van binnenruimtes via ventilatie en luchtzuivering. Aan dat onderwerp besteedt het Red Team helaas weinig aandacht.

En ziehier het dilemma voor onze regering

De afgelopen maanden hebben zij het OMT-advies steeds overgenomen. Als ze die lijn willen voortzetten, dan zou het wenselijk zijn als het OMT  het volgende adviseert:
1. mondkapjes in openbare ruimtes gebaseerd op het risiconiveau in de regio;
2. stevig beleid inzetten ten aanzien van veilig maken van binnenruimtes.

Maar ja, dat zijn nu net twee adviezen die haaks staan op hetgeen Van Dissel tot nu toe steeds heeft beweerd.

Als het OMT dit vandaag niet aan de regering adviseert, wat moet de regering dan doen? Ik denk niet dat premier Rutte dan vanavond op de persconferentie zal zeggen: “Hoewel het OMT dit niet adviseert, hebben we toch besloten dat……” (Overigens vind ik dat een regeringsleider vanuit zijn verantwoordelijkheid wel een eigen koers zou moeten varen.) Maar het feit dat de persconferentie al vanavond wordt gehouden, maakt duidelijk dat men al weet wat het advies is. 

Van Dissel in tweestrijd

Ik had dit weekend graag meegeluisterd met de gesprekken tussen de premier en Van Dissel. Er is weinig fantasie voor nodig om te beseffen dat Van Dissel in een grote tweestrijd zit. Hoogstwaarschijnlijk denkt hij: blijf ik bij mijn standpunten of geef ik met het OMT-advies de regering de ruimte om het besluit te nemen dat zij het liefste wil? En als ik dat laatste doe, hoe leg ik dat dan uit aan de buitenwereld en de Tweede Kamer?

Zal ik zeggen dat als mensen gewoon de 1,5 meter aanhouden dat het dan niet nodig is? Of kom ik weg met de uitleg dat er vanuit de wetenschap toch aanwijzingen zijn dat mondkapjes nut hebben? Maar ik geef nu wel toe met die mondkapjes, maar op het punt van aerosolen en ventilatie, ga ik dat echt niet doen? Misschien is dat teveel in één keer.

Of maakt de regering Van Dissel gewoon duidelijk dat hij ten aanzien van zowel mondkapjes als ventilatie een grote draai moet maken? En mocht hij dat niet doen, dan heeft dat gevolgen voor de positie van het RIVM, het OMT of Van Dissel zelf?

De dag van de waarheid dus

Dit wordt dus voor meerdere mensen de dag van de waarheid. Voor Van Dissel, voor de regering, maar bovenal voor de Nederlanders. Krijgen we nu een duidelijk beleid gebaseerd op de meest recente studies en gaan regering en OMT met één mond spreken? Of krijgen we iets halfslachtigs, zodat Van Dissel niet hoeft te erkennen dat de standpunten die eerder zijn ingenomen inmiddels achterhaald zijn? Terwijl dat voor zijn geloofwaardigheid heel goed zou zijn. Hij kan gewoon zeggen: we weten langzamerhand steeds meer over de verspreiding van het virus en op basis daarvan passen we onze adviezen ingrijpend aan.

Tijdens de persconferentie vanavond en woensdag bij de toelichting in de Tweede Kamer zal duidelijk worden wat de uitkomst is van het machtsspel dit weekend. En wie er echt de baas in Nederland is.

P.S. Als tijdens de persconferentie vanavond weer niet over aerosolen en ventilatie wordt gesproken, willen de journalisten daar dan expliciet naar vragen? En vooral verwijzen naar de brief die de regering in Duitsland op 16 september stuurde?

U heeft zojuist gelezen: Over de tweestrijd van Van Dissel – een historische dag.

Mocht u ons werk ook met een kleine donatie financieel willen ondersteunen klik dan hier.