Komt er nu een derde Covid-19 golf?

Leestijd: 5 minuten

Hoe gaat het nu?

Dagelijks komen er nieuwe cijfers binnen, die vervolgens o.a. ook bij mij en het Green Team van deze site de spreadsheets in lopen. Vervolgens worden er o.a. grafieken van gemaakt.

Op deze plek op onze site treft u elke avond een update aan in een speciaal deel van deze website. Als u zich aangemeld heeft bij de alerts (groen balkje rechtsboven), dan krijgt u een mail wanneer de nieuwe dagcijfers beschikbaar zijn gekomen.

Nu volgt de grafiek van de belangrijkste kerncijfers om de ontwikkelingen van de verspreiding van het virus te volgen. U treft daar vier verschillende cijfers aan (7 daags voortschrijdend gemiddelde). Daarbij zijn twee aanpassingen gedaan:

1. Twee van de vier cijfers zijn door een vaste factor gedeeld, zodat de lijnen beter onderling vergelijkbaar zijn.
2. En de nieuwe ziekenhuisopnames (blauwe lijn) is 5 dagen verschoven. Dit om zo meer in lijn te komen met de gele lijn, die het aantal positieve testen laat zien op de dag van de uitvoering van de test.

Als we ons richten op de laatste vier weken, dan zien we het volgende:

• De gele lijn (aantal positieve testen) neemt nog steeds af. Het dalingstempo is in de laatste weken iets vertraagd. De dagcijfers liggen nu gemiddeld op 4500. Dat is de helft van een maand geleden.
  
• De blauwe lijn (nieuwe ziekenhuisopnames) loopt ook geleidelijk af. Nu zijn die cijfers ongeveer 60% van het hoogtepunt van begin januari. Wel is het interessant dat de blauwe lijn als het ware nog eens 5 dagen verschoven is in de tijd. Dus de daling van het aantal besmettingen zien we later in de tijd in de ziekenhuisopnames terug. Eigenlijk is dat al sinds eind oktober het geval. (Het zou interessant zijn om daarvoor een verklaring te vinden).
  
• De groene lijn (het aantal uitgevoerde testen) is tussen 1 december en Kerst sterk gestegen. (Vanaf 1 december mocht je ook zonder klachten je laten testen). In de week tussen Kerst en Nieuwjaar nam het aantal testen weer fors af. En daarna daalt het aantal testen heel geleidelijk.
  Afgelopen zondag en maandag waren het aantal uitgevoerde testen van de GGD het laagste aantal sinds eind september. (Als je de zondagen met de zondagen vergelijkt en als je de maandagen met de maandagen vergelijkt). Dat kan niet aan de problematiek rondom het datalek van de GGD hebben gelegen, want die was toen nog niet in het nieuws.
  
• De paarse lijn (het aandeel positieve testen) nam sinds begin januari langzaam af en lijkt nu te stabiliseren. (Met minder personen, die zich komen laten testen).

Minder mensen

De facto zien we tot nu toe deze week eigenlijk dezelfde ontwikkelingen als de vorige week. De ervaring van de laatste maanden leert dat tussen donderdag en zondag zich minder mensen komen laten testen dan tussen maandag en woensdag. Als dat deze week ook is, dan zullen de dagcijfers van het RIVM tussen vandaag en maandag gemiddeld rond de 4000 uitkomen. Met een kans op een score van minder dan 3800, hetgeen de laagste dagscore in 4 maanden zou zijn.

Dus als dat patroon ook deze week zich voordoet, dan zal het totaal aantal positieve testen, die het RIVM dinsdag meldt ergens rond de 32.000 zijn. (10% minder dan de week ervoor). Besef dat het effect (if any) van de avondklok pas ergens in de tweede helft van de volgende week bij de GGD-testen, die 5 februari worden afgenomen, te herkennen moeten zijn. (Hoewel het zelfs dan niet echt herkend kan worden, omdat we bij dalingen en stijgingen van het aantal besmettingen nog niet echt weten welke component daar welke bijdrage aan heeft geleverd).

De invloed van de Britse variant

De cruciale vraag is natuurlijk wat inmiddels het echte effect van de Britse variant is. Vorige week werd dat gevaar door het RIVM op dat moment hoog opgespeeld. De cijfers die toen gepresenteerd werden, waren echter niet gebaseerd op de echte vastgesteld cijfers. Maar juist louter op de doorberekening van het originele model, zoals ik hier heb uitgelegd. 

Daarbij stelde het RIVM dat vorige week al een derde van de besmettingen die toen ontstonden, toegeschreven konden worden aan die Britse variant. Een variant die ook nog circa 40% besmettelijker zou zijn dan de “normale” variant.

Zoals gezegd: dat waren cijfers, die alleen zijn gebaseerd op de aannames van het model dat het RIVM had gemaakt. Prof. Van Dissel presenteerde dat model 10 dagen geleden in de Tweede Kamer:

Britse variant

De zwarte figuurtjes zijn de echter waarnemingen (via een steekproef onder de positieve testen). De rode lijn is de verwachte ontwikkeling van het aandeel van de Britse variant in Nederland. Als dit model klopt, dan zouden van de mensen die deze week positief getest zijn ergens-de 20 en 25% de Britse variant hebben.

Maar als dat echt het geval zou zijn, dan is het wel vreemd dat de cijfers nog steeds een dalende trend laten zien.

Komt dat nu omdat de Britse variant zich in Nederland langzamer verspreidt dan het model verwacht?
Of komt dat doordat de Britse variant onder de Nederlandse omstandigheden (het klimaat, de maatregelen, de wijze waarop de mensen zich eraan houden) minder besmettelijk is dan gedacht?
Misschien laten inmiddels minder mensen die besmet zijn zich testen?
Of heeft de toename van sneltesten buiten de GGD om daar een effect op?

“One million dollar question”

Deze vraag  is in feite de “one million dollar question”. Een sterke aanwijzing voor een antwoord op die vraag zouden we krijgen, als er in Nederland veel meer en veel regelmatiger steekproefsgewijs onderzocht en gepubliceerd wordt wat het aandeel van de Britse variant bij de uitgevoerde testen is.

De laatste meting is – helaas – van 7 januari (waarde van 8,4%). Het zou me zwaar tegenvallen (en in feite onacceptabel zijn) als het OMT vandaag en het kabinet aanstaande zondag niet een nieuwere meting heeft. En niet die van 14 januari, maar hopelijk toch wel van rond 22 januari. (Want de GGD uitslagen zijn inmiddels gepubliceerd tot en met de 25e).

Het zou me verbazen als die cijfers dicht liggen bij die van het model, dat het RIVM presenteerde rond 9 januari en dat mede tot de avondklok heeft geleid. Dus dat de Britse variant zich langzamer verspreid in Nederland dan men vooraf heeft gedacht en/of dat die minder besmettelijker is dan in het model werd aangenomen.

Pas als die echter cijfers bekend zijn geworden, kan men veel beter dan tot nu een verwachting uitspreken t.a.v. de ontwikkeling van de positieve testen en de ziekenhuisopnames in de komende twee maanden. Als die cijfers van de Britse variant gunstiger zijn dan men rond 9 januari dacht en het effect van de Britse variant later komt en/of minder sterk is, dan zou best eens een combinatie van factoren een gunstige uitwerking kunnen hebben op de ontwikkeling van het virus in Nederland:

De gunstige uitwerkingen

• Vanaf de tweede helft van maart zal het weer zich zo ontwikkelen dat de luchtvochtigheid stijgt en daardoor het virus minder lang in binnenruimte zal blijven zweven en minder mensen worden besmet.
• Hoewel het vaccineren in Nederland veel langzamer gaat dat in Israël, waar inmiddels 3 miljoen van de 9 miljoen inwoners hun eerste vaccinatie hebben gekregen en bijna 2 miljoen hun tweede, zal het in Nederland ook een effect moeten gaan hebben.
• Last but not least. Hoewel over dat onderwerp veel verschillende schattingen worden gemaakt is het natuurlijk zeker zo dat, omdat al een bepaald deel van de Nederlanders op een natuurlijke weg antistoffen hebben aangemaakt, het aantal Nederlanders dat nog besmet kan worden af neemt. Er zijn schattingen die uiteenlopen van 20% tot 60%. Dat dempt dus de mogelijkheid van nieuwe besmettingen.

Ik schat dat vanaf begin april deze combinatie een (hopelijk sterk) dempende werking zal moeten hebben op de verspreiding van het virus in Nederland. Of en in welke mate we nog deze winter een derde golf(je) zullen krijgen, hangt volledig af hoe snel de Britse variant zich écht verspreidt over Nederland. En in welke mate die in ons land besmettelijker is dan de varianten die al in Nederland zijn.

Sterk bepleit ik dat we snel en in veel grotere mate dan nu gebeurt, steekproefsgewijs vaststellen hoe de verdeling is in Nederland van de verschillende varianten. Want alleen dan kan er een goed (exit-) beleid worden uitgevoerd.

U heeft zojuist gelezen: Komt er nu een derde Covid-19 golf?

Volg Maurice de Hond op Twitter | YouTube | Facebook | LinkedIn.

Steun ons om objectieve informatie te kunnen blijven geven over cruciale ontwikkelingen rondom deze Coronacrisis. Klik hier.