Over 20 jaar wassen we nog onze handen stuk!

Leestijd: 9 minuten

Herhaling van zetten

De persconferentie van 23 maart 2021 over Covid-19 vond plaats meer dan een jaar na de eerste uit maart 2020.  (Op deze pagina treft u ze allemaal aan). 

Wat mij daarbij het meeste opviel was dat uit de woorden van de premier niet bleek dat er in dat jaar iets geleerd was. Hij zei weer dat als we ons allemaal goed aan de basismaatregelen houden, dat we dan het virus konden verslaan. En die basismaatregelen zijn “anderhalve meter afstand houden en goed je handen wassen”.  Dat het minder goed gaat, ligt dan vooral aan ons gedrag.

Dankzij de maatregelen wordt het allemaal niet nog erger en die moeten dus (weer) verlengd worden en wellicht zelfs verzwaard. En de enige redding komt pas als we allemaal gevaccineerd zijn. Plus dat er nog wat lippendienst werd bewezen aan de nadelige gevolgen van de maatregelen voor economie, samenleving, ondernemers en jongeren. Maar dan vooral om iedereen op het hart te drukken zich aan de basismaatregelen te houden. (Want als je dat niet doet, ben je medeverantwoordelijk voor het langer voortduren van de maatregelen).

Het is  een monomane en eendimensionale aanpak, die voorbij gaat aan wat er wereldwijd inmiddels over de verspreiding van het virus geleerd is/zou kunnen zijn. Daardoor zijn de maatregelen niet adequaat en is de schade onnodig hoog.

Wetenschappelijke studies

Exact een jaar geleden begon ik op deze site met zes artikelen over het onderwerp  Covid-19. Als u die nog eens wilt teruglezen, begin dan met deze en daaronder treft u de links naar de 5 andere. Wat ik vanaf dat moment heb geprobeerd u deelgenoot te maken van mijn zoektocht en datgene wat ik over Covid-19 gevonden heb. Zowel uit wetenschappelijke studies (zie o.a. onze bibliotheek) als uit belangwekkende nieuwsartikelen. Altijd heb ik de links erbij geplaatst naar mijn bronnen.

Ik beweer niet dat al mijn conclusies, die ik in dat jaar heb getrokken,  juist waren, maar ik denk wel dat er duidelijk sprake is geweest (en ook voor mijn lezers) van een groeiende kennis over wat er aan het gebeuren was en hoe daarop gereageerd zou kunnen worden. Wat mij daarbij eigenlijk het meeste opviel, was dat juist bij WHO, RIVM en OMT zo weinig sprake is van voortschrijdend inzicht.

En dat de wetenschap compleet gepolitiseerd was geworden. Voor bijna ieder onderwerp kom je wereldwijd studies tegen met bevindingen/conclusies die elkaar volledig tegenspreken. En virologen/epidemiologen/microbiologen (en wetenschapsjournalisten) maken daar de keuze uit, die past bij de maatregelen die zij voorstaan. Met als ultieme “chotspe” dat ze vervolgens degenen die een andere keuze maken beschuldigen van “cherry-picking”.

Vechten tegen de bierkaai

Er was/is geen enkele ruimte voor nuancering en een weloverwogen aanpak, die leidt tot betere resultaten en minder schade.

Voor mij was en is het een soort vechten tegen de bierkaai. Gelukkig krijg ik veel positieve reacties van de bezoekers aan deze site. Zij kunnen een veel genuanceerdere kijk op de crisis waarderen. Of zoals sommigen mij melden “die info nodig hebben om niet gek te worden”.

Ik vervolg nu niet met een uitgebreide analyse, maar verstrek wel brokken informatie. Daar waarvan ik denk dat het relevant is om met de huidige situatie te kunnen omgaan. En misschien wel belangrijker: om te beseffen dat er wel snel een omslag gaat komen als RIVM, OMT en de regering daar althans open voor staan.

De huidige situatie

Vier componenten spelen een sleutelrol bij de huidige ontwikkelingen rondom de verspreiding van het virus en de druk op de zorg:

De Britse variant is – schatten we – 24% besmettelijker en lijkt ook tot wat zwaardere ziektegevallen te leiden.

Doordat er steeds meer mensen zijn, die immuun zijn doordat ze besmet zijn geweest of  gevaccineerd zijn, neemt het aandeel mensen dat nog besmet kan worden duidelijk af. Hoewel de schattingen zeer uiteen lopen denk ik dat dit percentage nu ergens tussen de 40 en 65% ligt.

Er laten zich steeds meer mensen testen. De afgelopen week was het een recordweek met meer dan 500.000 geteste personen. Ik krijg steeds meer meldingen van personen die een tijd geleden ziek waren geweest. En die zich moesten laten testen omdat er een besmetting had plaatsgevonden op de werkplek of in de school en vervolgens toch weer een positieve uitslag kregen. Men is niet meer besmettelijk, maar wordt als zodanig toch aangemerkt (en meegeteld bij het overzicht van het RIVM).

Wat wordt onderkent

Deze grafiek uit een belangwekkend document op de site van het RIVM over de waarde van de PCR-test laat zien dat men dus ook daar onderkent dat dit plaats vindt. Iets wat nog ontkend werd toen ik dat op 13 juni 2020 al aankaartte. Het is een complexe grafiek, maar de enige belangrijke lijn is de blauwe lijn. Die laat zien hoe groot de kans is dat de PCR-test tot een positieve uitslag leidt in de tijd gezien. En ook na 4 weken is die kans er dus nog.

Als men dan ook nog de CT-waardes hoog houdt, dan wordt de kans dat men onterecht nog geteste personen als besmettelijk aanduidt alleen nog maar groter.

Toename

Dus de sterke toename van het aantal positief getesten ligt vooral aan de grote toename van het aantal mensen dat zich laat testen/moest laten testen, waarbij een niet gering deel niet meer besmettelijk is op het moment dat ze een positieve testuitslag krijgen. Reproductiefactoren van 1,14 waarmee onze bewindslieden strooien, zijn het gevolg van het feit dat het RIVM die reproductiefactor bepaalt op aantallen positief getesten en geen rekening houdt met het aantal dat zich laat testen en het aandeel onterecht positieven.

Maar er is wel een motor van de negatieve kant van de huidige ontwikkelingen. Iets wat nog versterkt wordt door de dominantie nu van de Britse variant: de besmettingen van schoolkinderen op de scholen. Besef dat de afgelopen week meer dan 100.000 van de geteste personen onder de 12 jaar was. 5% testte positief. Begin december waren dat er minder dan 10.000. Circa 15% was toen positief (het gemiddelde toen  voor alle leeftijden). 

En uit de rest van de aantallen en leeftijdsverdeling is goed te zien dat het zwaartepunt van het aantal uitgevoerde testen nu ligt in de leeftijdsklasse tussen de 30 en 50 jaar. Die verschuiving komt omdat dit vooral gezinsleden zijn van die basisschoolleerlingen. Zij scoren rond de 8% positief.

Op scholen besmet

En zie daar de motor van de huidige besmettingen in Nederland: leerlingen worden op de scholen besmet. Hierdoor brengen ze het mee naar huis en kunnen daar de gezinsleden besmetten. Iets wat met de Britse variant gemakkelijker gebeurt dan daarvoor.

Maar met de eendimensionale aanpak van Nederland werd en wordt niet het maximale gedaan om het risico op scholen om besmetting te verminderen. Maar blijft juist de premier roepen dat we 1,5 meter afstand moeten houden en onze handen moeten wassen.

Het was en is heel belangrijk dat de scholen weer open gingen. En ik heb er meerdere blogs over geschreven maar dan had dat wel moeten gebeuren met stevige protocollen. Waarbij vooral het gevaar van besmetting via aerosolen had moeten worden afgevangen. En dat is helaas niet gebeurd. Het handelen in deze wordt overgelaten aan scholen en leerkrachten, tenminste: als die wel dat gevaar onderkenden.

Wijd open

Dat was een van de lekken in de dijk waar ik het begin november over had. Een lek dat nog steeds wijd open staat en pas dicht gaat als de weersomstandigheden verbeteren. En door o.a. de hogere luchtvochtigheid het gevaar van lang zwevende aerosolen in besloten ruimtes sterk wordt verminderd.

Een lek dat dus met name indirect ook nog wel een aantal weken zal zorgen voor een aanhoudende druk op de zorg. Maar niet eentje die we weg kunnen werken door maar goed onze handen te blijven wassen en anderhalve meter afstand te houden.

Wat maakt me wel optimistisch

Steeds na de persconferenties zakt de moed me in de schoenen. Zeker als ik de premier ons weer op het hart hoor drukken om je handen goed te wassen. Niet alleen levert  dat (vrijwel) geen rendement op bij het bestrijden van de verspreiding van het virus, maar hij had zoveel meer kunnen zeggen, wat wel helpt en waar mensen wat aan hebben. Hetzij om zelf te benutten of om te zien dat er licht aan het einde van de tunnel is en dat het einde van die tunnel steeds naderbij komt.

Dus daarom een korte opsomming.

Vitamine D

Het is eigenlijk al lang duidelijk dat vitamine D een goede rol kan spelen bij het versterken van je immuun systeem. Ik heb heel veel informatie gekregen vanuit verschillende kanten die me daarop wezen. Dit vind ik een eenvoudig en toegankelijk artikel daarover.  De sterkere intensiteit van de zon tijdens de lente en zomer zorgen bij veel mensen voor een stijging van het gehalte aan vitamine-D. Daarnaast zijn er veel voedingssupplementen voor vitamine-D verkrijgbaar. Door bij mooi weer naar buiten te gaan en te zorgen voor voldoende inname van vitamine D (met name D3) kun je je eigen immuun systeem versterken en risico’s (wat) verminderen.

Behandeling huisarts

In steeds sterkere mate zijn huisartsen bezig om bij hun patiënten met Covid-19 te voorkomen dat de ziekte zich in ernstige mate ontwikkelt. Het is de aanpak die huisarts Jan Scherpenisse bepleit en waar ik een uitgebreid gesprek met hem over heb gehad. Kent u in uw omgeving iemand die duidelijke klachten heeft door de besmetting met Covid-19? Zorg er dan voor dat dat de inhoud van het gesprek ter kennis komt van die persoon en zijn/haar huisarts. Het kan echt het verschil betekenen t.a.v. een al dan niet ernstig verloop van de ziekte.

Leren van analyses

Het CBS heeft inmiddels steeds meer analyses uitgevoerd over de impact van Covid-19 op de sterfte in Nederland. Deze studie over de oversterfte in Nederland laat zien dat in 2020 circa 60% van de oversterfte in Nederland plaats vond onder de ruim 300.000 mensen die vallen onder de Wlz regeling. (Wet langdurige zorg). Dat zijn vooral mensen die in een zorginstelling woonden. Een andere interessante studie van het CBS laat de relatie zien tussen sterfte en andere kenmerken, zoals leeftijd, geslacht, inkomen en migratie-achtergrond.

Ook die analyses leren ons meer over hoe de verspreiding verloopt en welke risico’s je zelf al dan niet hebt. Die beide studies laten goed zien dat de aanpak van “one size fits all” onjuist is. Dat die in maart 2020, toen we nog weinig wisten, werd toegepast is begrijpelijk. Maar dat het tot op de dag van vandaag zo is, is volledig onbegrijpelijk en laat goed zien hoe weinig RIVM/OMT en de regering in het afgelopen jaar geleerd hebben. Hopelijk gaat dat nu wel gebeuren (beide studies zijn pas heel recent uitgekomen).

Rioleringscijfers

Over een grafiek hebben we de gisteren niets gehoord. Namelijk de ontwikkeling van de rioleringscijfers. Dat zou een early warning systeem zou zijn. En wat zien we dan dat de cijfers de afgelopen week naar het laagste niveau zijn gezakt in 6 maanden. Nu is het van twee dingen één: of die cijfers zeggen wel iets of niets. In het laatste geval moet je er dan mee gaan stoppen. Maar als je die serieus op het Coronadashboard laat staan dan moet je er wel wat mee doen.

Vaccinaties

Maar de twee belangrijkste componenten, die in de komende tijd zullen zorgen voor de verlaging van de cijfers en een verlaging van de druk op de zorg, zijn het weer en de vaccinaties.

Ik heb al vaak gezegd dat t.a.v. de vaccinaties iedereen vrij moet zijn om zijn beslissing te nemen (Informed consent).  En ook dat het onduidelijk wat de mogelijke nadelen zijn van vaccinaties op langere termijn. Maar het is evident als je naar de cijfers in Israel (en nu ook Engeland) kijkt dat het vaccineren voor een grote mate van bescherming zorgt tegen het besmet/ziek worden. In Israel is de reproductiefactor nu ruim onder de 0,7. En ook zie je een sterke daling van de instroom van patiënten in de ziekenhuizen.

Daarbij zie je ook duidelijk dat de leeftijdsgroep die het eerst was gevaccineerd ook het eerst de dalende cijfers liet zien.  In dat kader is het jammer te moeten constateren hoe in Nederland het vaccineren is georganiseerd. Behoorlijk bureaucratisch en nogal versplinterd door de verschillende benadering per subgroep. Ik denk dat het echte rendement in de richting van de opnames van de ziekenhuizen door het vaccineren daardoor pas rond eind april/begin mei merkbaar zal zijn.

Seizoenen

Er zijn heel sterke aanwijzingen dat Covid-19  in onze gebieden een verspreidingspatroon kent op basis van seizoenen zoals influenza. En dat houdt in dat zodra het weer echt beter wordt (en de temperatuur regelmatig boven de 15 graden uit komt) de kans op verspreiding van het virus fors afneemt. Er is dan sprake van meer natuurlijk ventilatie (met open ramen) en een automatische luchtvochtigheid in ruimtes tussen de 40 en 60%.

Dat is voor het virus veel ongunstiger dan een niveau van lager dan 40%. Rondom het weekend wordt het weer in Nederland beter. Maar dat lijkt nog niet stabiel boven de 15 graden te gaan worden. Maar zodra dat wel gaat gebeuren, dan zou dat gevolgen hebben op de cijfers. Vooral als men dan wel beseft dat dit een eenvoudig hulpmiddel wordt om te zorgen dat op scholen er geen grote uitbraken meer plaats zullen vinden!!

Niet de handrem erop

Ik hoop dat als de cijfers dan ook duidelijk gaan dalen, de regering wel snel gaat versoepelen en niet de handrem erop houdt uit angst dat het dan toch weer mis zal gaan in de zomer. Want als de cijfers eenmaal duidelijk dalen, dan hebben we – in ieder geval tot aan het najaar – geen risico’s meer op grote uitbraken. Dat risico is er eigenlijk alleen als er nieuwe varianten in het najaar zouden komen, waar  geen natuurlijke bescherming nog voor is.

Maar het valt te hopen dat de regering dan wel een beleid klaar heeft dat specifiek gericht is op bepaalde risico’s en niet tegelijk enorme schade aanbrengt aan allerlei elementen van de samenleving, zoals nu wel het geval is. Want anders hebben we over 20 jaar nog steeds een Premier (waarschijnlijk nog steeds Mark Rutte) die ons uitlegt hoe belangrijk het is om 1,5 meter te houden en onze handen te wassen.

U heeft zojuist gelezen: Over 20 jaar wassen we nog onze handen stuk!

Volg Maurice de Hond op Twitter en YouTube.

Misschien dat u met een kleine donatie onze site een zonnig voortbestaan zou willen geven. Klik dan hier.