Het versoepelingsbesluit van de regering zou wel eens niet alleen een cruciaal, maar zelfs een historisch kantelpunt kunnen zijn in deze Coronacrisis. Het begin van het terugpakken van de macht van RIVM en OMT. Juist daarom worden de komende weken zo beslissend.
Lees volledig artikel: Cruciaal, misschien zelfs historisch kantelpunt
Pakt de regering het stuur terug?
Het besluit van de regering van gisteravond is een cruciaal kantelpunt. En de komende dagen/weken wordt voor de toekomst van Nederland een veel belangrijkere periode dan menigeen nu vermoedt. Het besluit kan zelfs een historisch kantelpunt worden.
Wat ik al een tijd hoopte, is namelijk nu gebeurd en werd gisteravond heel zichtbaar in de media. Terwijl het RIVM (Aura Timen) expliciet aangaf dat we pas met de versoepelingen zouden mogen gaan starten als de ziekenhuisopnames (voortschrijdend 7 daags gemiddelde) minstens 10% waren gezakt, heeft de regering besloten om de eerste versoepelingen op 28 april in te laten gaan. (Dus pas over één week).
Het is de eerste keer sinds maart 2020 dat de regering een besluit neemt dat niet in lijn ligt met het advies van RIVM en het OMT. En je kon al goed merken in de media wat voor krachtenspel zich aan het ontwikkelen was en is rondom deze beslissing. Met daarbij de grote vraag hoe de media zich zullen opstellen. En zeker ook hoe de opstelling zal zijn van de diverse partijen.
Weinig effecten
Bij de afwegingen van de besluitvorming van de regering werd altijd gekozen voor de vermeende manier (het RIVM-model) waarop je de verspreiding van het virus kon doen verminderen. Behoudens misschien bij de opening van de basisscholen eind januari, werd er geen rekening gehouden met de enorme nevenschade.
Er zijn veel aanwijzingen dat die maatregelen weinig echte effecten hebben en er hadden hele andere beslissingen kunnen worden genomen. Ik heb het hier vaak geschreven. Maar daar wil ik het nu niet over hebben (die evaluatie komt later wel).
Nu gaat het erom dat een groot deel van de bevolking er van overtuigd was geraakt dat die maatregelen wel hielpen. Keer op keer liet onderzoek onder de bevolking dat zien. Men wilde liever (nog) zwaardere maatregelen dan lichtere maatregelen. En je merkt aan de reacties gisteravond in de media, dat velen deze kaart weer probeerden uit te spelen. Ook omdat de opnamecijfers in de ziekenhuizen abrupt hoger waren dan de afgelopen dagen.
Daarom is het zo een cruciaal moment. Want het is hopelijk het moment dat de regering/politiek zich aan de macht van het RIVM en OMT en de lobbydruk vanuit de zorg ontworstelt. En als de komende weken goed gaan uitwerken, dan komt er – hopelijk – meer vertrouwen bij de regering en in de samenleving. Dan ontdekt men dat het met (veel) minder maatregelen ook goed kan gaan, zodat de nevenschade – eindelijk – beperkt gaat worden. En dan wordt het zelfs een historisch kantelpunt.
Wat zien we nu?
Twee dagen geleden heb ik geschreven over hoe de cijfers nu bekeken en geinterpreteerd kunnen worden. En dat wordt nu nog belangrijker.
Bedenk bij de situatie waarin we gekomen zijn dat het volgende belangrijk is om mee te nemen t.a.v. een aantal wezenlijke punten:
1. Maatregelen
Over de mate waarin maatregelen werken kan nog veel gediscussieerd worden. Er is een vorm van schijnzekerheid vanuit het RIVM-model geschapen, maar het empirisch bewijs is er niet. Ik vind vooral de verschillen tussen de staten in de VS waarbij goed vergeleken kan worden in welke mate de maatregelen werken bij staten, die hetzelfde seizoen/klimaat kennen, richtinggevend.
Maar als die maatregelen er zijn, betekent het niet dat de mensen zich er ook – allemaal – aan houden. Een groot deel van de maatregelen zijn ook niet handhaafbaar. Maar zijn eigenlijk slechts adviezen (bijvoorbeeld slechts één persoon op bezoek of je handen stuk wassen). En dan is de vraag wat de relevantie van een maatregel is, die niet nauwelijks meer gevolgd wordt.
“Versoepelingen” van de maatregelen zullen niet zoveel effect hebben. Deels omdat het effect van die maatregelen kleiner was dan ons wordt voorgehouden. (Of zelfs vrijwel nihil). E deels omdat de mensen zich niet (meer) aan de maatregelen hielden.
2. De cijfers
Helaas zijn de cijfers, die we krijgen, niet zo hard als men denkt of doet lijken. Dat ligt deels aan de onwil vanaf het begin van het RIVM/GGD om aan optimale dataverzameling te doen en daar echte dataspecialisten bij te gebruiken. En deels ook aan het feit dat er geen harde cijfers te krijgen zijn. Er is bijvoorbeeld geen goede mogelijkheid om heel nauwkeurig te bepalen hoeveel mensen er in Nederland per dag geïnfecteerd worden en hoeveel er echt besmettelijk zijn. Dat is altijd een schatting. Maar die schatting wordt moeilijker als de dataverzameling niet goed was/is.
Dat bovenstaande geldt zeker bij de ontwikkeling van het aantal personen dat geïnfecteerd wordt en anderen kunnen infecteren. Ook dat weten we nu al een jaar.
- Welk deel van de personen, die echt besmettelijk zijn, laat zich testen?
- Hoeveel personen, die positief getest worden, zijn op dat moment nog besmettelijk?
- Welke invloed hebben verruimingen van het testbeleid gehad?
- Welke invloed heeft het weer en de feestdagen op de testbereidheid?
- Met nu weer een nieuwe component: als mensen positief worden getest met een sneltest en ze gaan dan naar de GGD-teststraten, wat is daar de invloed van op de ontwikkeling van de cijfers (vooral het percentage positieven)?
Kijk maar wat het RIVM daarover schreef en dat in de nabije toekomst alleen nog maar verder zal stijgen.
Ziekenhuiscijfers
Maar ook de ziekenhuiscijfers zijn niet zo hard als ze lijken. Van verschillende kanten (huisartsen en ziekenhuizen) werd mij het laatste jaar al gemeld dat de ziekenhuisopnames en de IC-opnames mede worden bepaald door de capaciteit, die er is. Voor de meest ernstige gevallen zal dat niets uitmaken.
Maar er is natuurlijk ook een grijs gebied van patiënten, waar het uiteindelijk besluit mede bepaald wordt door de beschikbare capaciteit. Daar is niets verkeerds aan. Maar als je op basis van die cijfers harde conclusies wilt trekken, dan is het wel goed om dit proces te beseffen.
Daarbij hebben we ook te maken met patiënten, die voor iets anders in het ziekenhuis worden opgenomen, maar een positieve Covid-19 test krijgen. Hoe worden die vervolgens in het ziekenhuis behandeld en in de cijfers meegenomen?
Na-ijlen
Ten slotte zie je nog een ander patroon. Ik vermeld dat zonder een negatief waardeoordeel. Maar het lijkt er wel op dat op dagen vlak voor of op belangrijke beslissingsmomenten door de regering, de cijfers hoger zijn dan je op basis van het patroon van die week/weken zou mogen verwachten. Dat kan zijn omdat de cijfers doorgaans wat na-ijlen. En men vlak voor die besluitvorming even een inhaalslag maakt, waardoor het erop lijkt dat er ineens duidelijk meer mensen met Covid-19 zijn opgenomen in de ziekenhuizen.
En het kan ook komen omdat via de opnamecijfers vanuit bepaalde ziekenhuizen men een vorm van druk wil leggen op de besluitvorming. Gisteren was dat ook heel duidelijk het geval. Ons Green Team noemde het “Turbo-dinsdag”. En het zou me niet verbazen als na de aankondiging van de regering tot versoepeling, deze cijfers nog even hoog zullen blijven. (Want het is nog geen 28 april, niet waar).
Wat ook de reden is; het relativeert de cijfers ook wel.
En zelfs als in het verleden de cijfers duidelijk aan het verbeteren waren, dan toch waren er zeer zwarte scenario’s van het RIVM. Hierdoor durfde de regering niet te versoepelen en zelfs de avondklok instelde (zoals eind januari).
De komende tijd
Als ik naar de cijfers op dit moment kijk, dan zie ik op zijn negatiefst een stabilisering van de ontwikkelingen met een grotere kans dat de cijfers in de komende tijd gaan dalen dan (fors) stijgen.
Daarbij zijn twee punten van groot belang:
1. Effect van vaccinatie op de ziekenhuisopnames
Deze grafiek van Yorick Bleienberg (@YorickB) van gisteren laat goed zien wat de impact is van het vaccineren op de ziekenhuisopnames. En ik zie patronen, die ook eind januari in Israël te zien waren.
Je ziet goed hoe de ziekenhuisopnames van de groep boven de 80 jaar vanaf half maart langzaam daalt. Terwijl dat bij de jongere groepen niet het geval is. Dat verschil maakt nu al zo’n 40 opnames per dag uit en gaat de komende tijd nog fors oplopen. Dit omdat er steeds meer gevaccineerd wordt en dat nu ook bij de groepen 70-80 jaar het geval zal zijn.
2. Het seizoenseffect
We hebben de enorme pech dat, terwijl vorig jaar april tot een van de warmste aprilmaanden ooit gerekend kan worden, met 20 dagen boven de 15 graden, deze maand maar weinig dagen met goed weer heeft gegeven. De luchtvochtigheidsgraad is vrijwel alle dagen van april onder een kritische grens gebleven. En ook de komende 14 dagen ziet het er nog niet goed uit. Luchtstromingen vanuit het Westen (over zee) bevatten vaak veel meer vocht dan uit het (Noord-)Oosten.
Toch zal de combinatie met meer/langer zon en toch wel gestaag klimmende cijfers hun effect gaan hebben. Maar langzamer dan vorig jaar.
In combinatie met het vaccinatie-effect zal dit seizoenseffect ons in de loop van de maand mei fors moeten gaan helpen.
En daarom is het ook goed van de regering om bij hun besluitvorming dit soort effecten mee te nemen. En niet te wachten, zoals het RIVM nu wil, dat de ziekenhuiscijfers over 7 dagen met 10% gedaald zijn.
Besef namelijk wel, dat als de versoepelingen vanaf 28 april een negatief effect zouden hebben op de ziekenhuisopnames, dat dit dan wel de ziekenhuisopnames zijn, die ongeveer vanaf 9 mei (dus over 18 dagen) te merken zouden moeten zijn. En alleen al in die 18 dagen zou het effect van het vaccineren in de afgelopen tijd tot nog eens 20 à 25 minder ziekenhuisopnames per dag moeten leiden. (En alleen dat is al de 10% die het RIVM heeft gesteld).
Daarom is dit zo cruciaal
Er waren en zijn veel mensen, o.a. degenen die we steeds bij de talkshows zien en zagen, die eigenlijk vinden dat er pas versoepeld mag worden als de cijfers de nul naderen. Die op geen enkele manier de nevenschade in beschouwing willen nemen.
Al veel eerder had ik aangegeven dat zoiets als Herstel.NL (waar ik in principe achter stond en sta) geen enkele kans zou hebben als er nog een sterke atmosfeer van angst zou heersen. En je ziet wat er gebeurd is toen ze begin maart naar buiten kwamen (en sommige initiatiefnemers hetzelfde deden als sommige voetbalclubs nu met de superliga; hun keutel intrekken).
Ik had al aangegeven dat de beste kans om de macht terug te grijpen van het RIVM/OMT was rond 5 mei 2021 (bevrijdingsdag!). Luister nog maar eens het gesprek terug uit januari met Prof. Desmet. Dat er steeds meer mensen gevaccineerd zouden zijn (en dus minder bang zouden worden) en de cijfers een stuk lager zouden worden. (Dat is helaas nog niet zo gebeurd, door de extra besmettelijkheid van de Britse variant en het koude/droge weer).
Hoewel de regering nu pas de eerste voorzichtige stappen heeft gezet, kan dit wel een cruciaal kantelpunt zijn. Want als er geen grote stijgingen gaan gebeuren in mei dan bouwt de regering, maar ook de bevolking, het zelfvertrouwen op, dat het ook met minder en zelfs zonder maatregelen kan. (En kijk nog maar eens naar alle onheilstijdingen van bijvoorbeeld Dr. Fauci en President Biden over de rampen die Texas zouden treffen, toen de gouverneur van die staat had besloten alle maatregelen in te trekken. Maar in Texas gaat het nu nog steeds goed!)
Opbouwen van de samenleving
En als dat zelfvertrouwen er is, dan kunnen we starten met het weer opbouwen van de samenleving, zonder dat we gedicteerd worden door modellen van het RIVM en leden van het OMT.
Ik hoop intens dat de mensen bij de media, vooral nu, goed nadenken over hun verantwoordelijkheid voor de toekomst van Nederland. Dat ze ertoe bijdragen dat de situatie in Nederland weer genormaliseerd wordt. En niet elke mogelijk negatief bericht extra gaan uitvergroten. (Want ja, er waren en zullen erge zieke mensen zijn, maar die hebben we ook met andere ziektes).
En hopelijk zullen ook de politici in de Tweede Kamer hun natuurlijke behoefte om vooral te wijzen op de – enorme – risico’s, die de regering nu neemt, achterwege laten.
Genoeg nevenschade genegeerd
We hebben lang genoeg alle nevenschade bij de besluitvorming genegeerd. Neem die nu eens eindelijk echt mee bij de beoordeling van wat men nu doet. En zorg vervolgens dat zo snel mogelijk (en als het weer echt omslaat kan dat vanaf 10 dagen erna) vrijwel alle maatregelen worden beëindigd.
En blijf niet roepen dat we vorig jaar te snel hebben versoepeld en dit jaar die ‘fout’ niet weer moeten gaan maken. Niet alleen is dat echt onzin (ik kom er in de komende tijd nog op terug). Maar over 2,5 maand zitten we minimaal op het punt waarop al meer dan de helft van de volwassen Nederlanders, en 80% van de groep boven de 50 jaar, beschermd zijn.
En dat is dan zeker het moment om volledig terug te keren naar normaal. In dat geval zou 28 april wel eens een historisch kantelpunt kunnen worden.
U heeft zojuist gelezen: Cruciaal, misschien zelfs historisch kantelpunt.
Volg Maurice de Hond op Twitter en YouTube.
Help ons om u en de rest van Nederland te blijven voorzien van goede informatie tot we weer teruggekeerd zijn naar het normaal. Klik hier voor een (kleine) donatie.
